Spierknopen zelf verwijderen?
Een veel gestelde vraag bij de massage cursus én een veel gehoorde klacht in de massage praktijk is: kan ik spierknopen zelf verwijderen? Misschien heb je ze zelf of kom je ze tegen als je een ander masseert: een hardere plek in een spier, die pijnlijk aanvoelt vooral als je er op drukt. Triggerpoints, wat een andere naam is voor spierknopen, kunnen ook pijn geven op een andere plaats in je lijf, bijvoorbeeld hoofdpijn waarbij de bron in een triggerpoint in de schouderspieren ligt.
De monnikskapspier
Een spier die hierom bekend staat is de monnikskapspier, in het Latijn wordt deze de Musculus Trapezius genoemd. Deze spier bevindt zich aan de bovenzijde van de rug in het gebied van de schouders en gebruik je bij bewegingen van het hoofd, de schouders en schouderbladen.
Hoe werkt een spier?
De spieren van het skelet maken bewegen mogelijk en zijn er voor je fysieke houding. Elk uiteinde van een skeletspier is met pezen verbonden aan bot, aan beide kanten van een gewricht. Spieren bestaan uit over elkaar heen liggende bundels vezels of cellen. De vezelbundels in het dikke gedeelte van de spier bestaan uit nog weer kleinere bundeltjes vezels, die het vermogen hebben zich samen te trekken. Als een spier een signaal krijgt om samen te trekken, schuiven de vezels in elkaar, waardoor de spier opbolt en korter wordt.
Doorbloeding
De doorbloeding van de spier wordt geregeld door het mechanisme van verwijding en vernauwing van de bloedvaten. Ook door de pompwerking van de spieren, wordt het aanbod van bloed bij spiergebruik groter. Het bloed zorgt voor de aanvoer van zuurstof en energie voor de werking van de spier en voor de afvoer van afvalstoffen die bij de stofwisseling vrijkomen.
Spiertonus
Als je op een ontspannen spier drukt, is er een bepaalde elastische weerstand: de rust tonus. Deze is niet bij iedereen hetzelfde, bijvoorbeeld bij nerveuze mensen en sportmensen die net hebben getraind is er een hogere spiertonus en ook pijn brengt ook een verhoogde spanning van de spieren met zich mee. Spierspanning wordt willekeurig en onwillekeurig geregeld. Zodra een beweging wordt gemaakt moet de spanning in andere spieren worden aangepast. Deze reflexmatige aanpassing is niet bij iedereen mensen gelijk.
Hypertonie
Hypertonie is een te hoge spierspanning en duidt er op dat het hele reflexmatige systeem onwillekeurig te veel wordt geprikkeld. Onder meer pijn, ontstekingen, nervositeit en vooral stress beïnvloeden het reflexsysteem. Vaak krijg je dan een verhoogde spierspanning, ofwel hypertonie.
Onder invloed van steeds terugkerende bewegingen van bijvoorbeeld sport en werk, worden spieren die vooral voor de houding zijn, steeds hypertoner en krijgen de neiging zich te verkorten. De spieren die meer voor het bewegen zijn, gaan dan hypotonie (te lage spanning) vertonen en hebben de neiging te verzwakken. Hierdoor raken de spieren uit balans, wat de oorzaak is van veel fysieke problemen en klachten.
Spierspanning
Als spierspanning te hoog wordt, krijg je vermindering van de doorbloeding en daardoor kunnen vervolgens spierknopen ontstaan. (De moeilijke benaming voor spierknopen is myogelosen). Deze bestaan uit een gelijktijdige aanspanning van een groepje spiervezels waaruit de spier is opgebouwd en die zich niet meer eenvoudig vanzelf kunnen ontspannen.
Door een slechtere doorbloeding ontstaat een opeenstapeling van afvalstoffen. Deze afvalstoffen prikkelen de spiervezels nog meer waardoor de spanning in de spier nog verder zal toenemen.
Vicieuze cirkel
Omdat langdurende spierspanning spierpijn veroorzaakt en deze pijn weer meer spierspanning, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Dit begint vaak met een verhoogde spierspanning door stress en een verkeerde werkhouding. Dit veroorzaakt een vermindering van de doorbloeding, waardoor afvalstoffen niet meer goed kunnen worden afgevoerd. Daardoor ontstaan op een gegeven moment pijnklachten, wat ook weer een verhoogde spanning tot gevolg heeft. Enzovoort.
Kan je spierknopen zelf verwijderen?
Rustige actieve bewegingen, massage en voorzichtige rekoefeningen zijn het meest aangewezen om van dit soort klachten af te komen. Massage verhoogt de bloedtoevoer in de spieren waardoor afvalstoffen weer beter afgevoerd worden met als gevolg een verminderde spierspanning en daardoor een vermindering van klachten.
Zomaar zelf wat proberen te masseren is niet verstandig, want je kunt klachten erger maken. Het is aan te raden om hiervoor eerst les te volgen, zodat je weet waar je mee bezig bent. Op de juiste manier masseren kun je leren in een massage cursus, waarbij er ook aandacht besteed wordt aan spierknopen.
Naast massage is het raadzaam om je (werk)houding in de gaten te houden en vooral te voorkomen dat je langere tijd met aangespannen spieren in dezelfde houding zit. Meer bewegen of sporten helpt ook om de balans te herstellen. Voldoende water drinken draagt ook bij aan een betere doorbloeding.
In de reguliere gezondheidszorg wordt ook behandeld met pijnstillers, ontstekingsremmers, spierontspanners, enzovoort. Het zal je niet verbazen dat het mijn persoonlijke voorkeur heeft om het herstel van het lichaam te ondersteunen door middel van massages. Pijnstillers, ontstekingsremmers en spierontspanners vind ik meer symptoombestrijding en pakken niet de oorzaak van het probleem aan. Daarentegen kunnen deze wel helpen om de vicieuze cirkel van pijn en verkramping door de pijn, te doorbreken.
Een voorbeeld van een massage techniek in het schoudergebied
Is kennis opdoen door video’s ook helemaal jouw manier van leren? Ga dan een van onze online cursussen doen! Binnen enkele minuten kan je al beginnen.
En jij? Wil jij spierknopen zelf verwijderen? Wil je meer leren over dit onderwerp? Wil je nog meer massage tips? Of heb je andere vragen? Schrijf je feedback hieronder.
Je reactie wordt zichtbaar op deze pagina, nadat deze gecontroleerd is om spam te voorkomen. Het delen van dit artikel met bronvermelding is oké, anders alleen met toestemming. Wil jij meer tips of andere informatie over massage? Meld je hier aan voor de infomail.
Robin,
Perfect. Dank voor dit artikel. Het geeft heel veel duidelijkheid. En het is mij nu helemaal duidelijk wat er aan de hand is bij knopen en springers. Onbewust deed ik het al goed, maar ik kan nu mijn klanten heel wat meer uitleggen over het hoe en wat van knopen en harde spieren.
Hallo Robin,
wat leuk dat je iets schrijft over spierknopen/triggerpoints. Na het volgen van de basis- en vervolgcursus ontspanningsmassage heb ik via workshops ook het masseren van triggerpoints geleerd.
Het mooie van de theorie achter een therapeutische benadering van behandeling van triggerpoints is dat het een beroep doet op het herstellende vermogen van het lichaam, waarbij je vooral jezelf nodig hebt. In de praktijk blijkt het zeer lastig om consequent zelfmassage op de triggerpoints toe te passen. Dus het is geen wondermiddel, helaas. Maar massage werkt wel.
Massage helpt ontspannen, helpt de doorbloeding en zuurstofvoorziening van de spieren en zo ook het afvoeren van afvalstoffen (zeker bij triggerpoints water drinken na een massage!). Dus altijd winst voor je lichaam en geest!
Ik ben blij dat ik via Gert bij jou terecht ben gekomen voor de ontspanningsmassagecursus. Maak wekelijks gebruik van de door jouw aangeleerde technieken 😉
Hartelijke groet,
Miranda
Hoi Miranda,
Leuk om je reactie te lezen en dank je wel! Consequent zelf-massage op de triggerpoints toepassen vraagt veel discipline en veel mensen stoppen met verder behandelen als ze denken dat de klacht over is. Het vraagt veel tijd en geduld, maar onmogelijk is het niet.
En wondermiddelen….tja… die bestaan alleen in La-la-land 🙂 Laten we vooral het beste doen met de dingen die we kennen en weten. Komen we al een heel eind mee!
Masseer-ze!
Warme groet, Robin
Hey Robin,
Wat een leuk artikel. Ik mis een knop vind ik leuk 🙂
Ik doe alle dingen goed. Werkhouding veranderd. Ik sport sowieso regelmatig. Alleen het blijft een punt van aandacht en zorg. En dat vind ik wel eens moeilijk.
Hi Robin, ik vraag me iets af. Mijn man heeft zwaar werk en de spier knopen krijg ik niet weg gemasseerd. Ik Heb hier geen ervaring mee verder, maar hij heeft die baan nog niet lang en kan niet telkens vrij gaan vragen voor de fysio. Is er iets wat wij kunnen doen om ze zelf weg te krijgen behalve massage? Ik masseer over de knoop en rondom. Ook masseer ik ‘rechte’ vegen want ik had gelezen dat dit het beste werkt..
Hoi Denise,
Dank je wel voor je reactie. Naast massage ken ik geen andere manieren voor het behandelen van spierknopen, behalve dry needling. Daarvoor moet je echter wel bij een gespecialiseerde fysiotherapeut zijn. En dat wilde je net niet.
Masseren van spierknopen vraagt veel tijd en geduld en ook meerdere behandelingen per dag (zeker 5x keer kort masseren). Daarnaast kun je samen kijken wat “in stand houdende factoren zijn”, om te zien of daarin wat kunt aanpassen.
Mijn advies zou zijn: zoek een gespecialiseerde triggerpoint therapeut bij jou in de buurt en maak samen een plan. Daarmee kunnen jullie vervolgens zelf aan de slag, zodat je dan dus geen vrij hoeft te vragen van je werk.
Succes! Groetjes, Robin
Soms heb ik ook last van spierknopen, mijn zus masseert mij dan aangezien ze fysio is. Dat is niet bepaald even prettig als een ontspanningsmassage kan ik wel zeggen. Achteraf voelt het wel altijd erg bevrijdend.
Beste Nick,
Kijk of je fysio-massage kunt afwisselen met ontspanningsmassage. Als je ontspanningsmassage beschouwd als onderhoud, zal je ook minder vaak een hardere massage nodig hebben voor je spierknopen.
Met ontspannen groet, Robin
Hoi Robin,
Leuk artikel! Ik zelf heb al lange tijd last van knopen ofwel triggerpoints en daardoor verschillende zelfbehandelmethodes opgedaan. Zo kan je voor je benen bijvoorbeeld goed gebruik maken van je hiel om de knopen de 5 a 6x per dag te masseren. Voor de rug kan bijvoorbeeld een tennisbal in combenatie met de muur gebruiken. Zelf heb ik een speciale roller met rilief om ze te masseren aangeschaft. Voor de rug is weer een andere roller nodig. Je gaf aan dat de knopen kunnen ontstaan door pijn dat waarschijnlijk in mijn geval het geval is. Ik ben namelijk onlangs weer aan mijn rug geopereerd waarbij ik merkte dat er erg veel spanning op mijn beenspieren kwam te staan. Vooral bij het met gestrekte benen rechtop staan. Toen ik nog veel medicijnen slikte merkte ik weinig van het ontstaan van de knopen maar nu ik probeer te minderen merk ik dat alle twee mijn benen en bilstreek en zelfs een plek aan de linkerkant van mijn rug vol met knopen zit/zitten. Ik heb ook geleerd dat, als er hard genoeg op de knopen gedrukt wordt, de knopen kunnen verdwijnen (manuele dry needling noem ik het maar). Met als gevolg meerdere blauwe plekken op mijn benen. Ik weet dat dry needling goed wekt maar in dit geval zijn er zo veel knopen dat het ondoenlijk is. Als ik overdag veel doe voel ik de knopen spontaan opkomen als ik ga liggen. Ik vraag me dan ook af wat ik nu het beste kan doen en of ik nu juist meer moet bewegen of minder?
Ik ben benieuwd naar jou mening.
Met vriendelijke groet,
Rowena
Hallo Rowena,
Dank je wel voor je uitgebreide reactie en het delen van je ervaringen. Als spierknopen snel na behandeling weer terug komen, dan zijn ze niet volledig behandeld. De spierknoop is dan alleen maar “in slaapstand” gezet en met het minste geringste wordt deze weer actief. Mijn advies zou zijn om een goede Triggerpoint therapeut te zoeken en samen een plan te maken die het beste past bij jou en jouw lichaam. Met hem/haar kan je dan ook het best bepalen hoeveel inspanning het beste voor je is.
Succes!
Robin
Duidelijk verhaal. Ik herken mijn klachten (en oorzaken daarvan) erin. Je geeft ook handvatten om er iets aan te doen. Dat is fijn en maakt je minder afhankelijk van een fysiotherapeut die soms maar 1 x per week iets voor je kan doen. Ik ga met je adviezen aan de slag. Bedankt!
Dank je wel Angeline voor je reactie en succes!
Groetjes, Robin
he Robin, door overbelasting van mijn bovenbeen heb ik spierknopen gekregen op verschillende plaatsen. Ik probeer zelf de knopen te masseren, de pijn gaat dan wel weg. Op dit moment ontstaat de pijn al na 10 minuten lopen of 10 minuten stilstaan. Ben 2 x bij een osteopaat geweest en toen 5 dagen zonder pijn. Mag ik toch zoveel mogelijk proberen te bewegen?
Op dit moment heb ik me 3 dagen heel rustig gehouden en ben daar niet tevreden over. Mijn vraag is eigenlijk: wat moet ik doen of wie zou me kunnen helpen? Ik fiets wel zonder pijn.
Wat te doen?
Hallo Peter,
Dank je wel voor je reactie op deze blog. Naar mijn idee gaat het om de juiste balans tussen inspanning en ontspanning. Te veel van het een of het ander is niet goed en pijn is een signaal van je lichaam dat er iets aan de hand is. Het negeren daarvan is natuurlijk nooit goed.
Je zou terug kunnen gaan naar de osteopaat om te kijken of deze je verder kan helpen. Een ander advies zou zijn: ga naar een fysiotherapeut, eventueel via de huisarts. Een goede diagnose en behandelplan zal je het beste helpen, naar mijn idee.
Ik wens je een spoedig herstel toe!
Met ontspannen groet, Robin